Wola Niżna
Historia:
Wolą Nizną nazwano część Woli Jaśliskiej, która pozostała po odłączeniu się w 1537 roku Woli Wyżnej. Obie te wsie stanowiły, jak to było już wyżej wspomniane jeden potok (razem z Rudawką Jaśliską) w kluczu należącym do biskupów przemyskich. Dzieliła się ona na pięć części:
'Gamratówka' leżała na granicy z Wolą Wyżną, 'Sołtysowo' było położone niżej (tutaj w okresie lokacji mieściła się siedziba sołtysa), koło szkoły połozona była 'Śliwkówka', na granicy z Posadą Jasliską mieściła się 'Handzelówka" (od nazwy potoku, który w tamtym miejscu uchodził do pobliskiej Jasiołki), oraz na północy leżało wzniesienie zwane 'Jibocz', które przechodziło w Wierszgórę.
W 1812 roku zbudowano tu cerkiew parafialna pod wezwaniem św. Mikołaja. Odpusty odbywały się w niej raz w roku, dnia 2 czerwca. W 1947 cerkiew stała się kościołem filialnym parafi w pobliskich Jaśliskach. Na początku lat osiemdziesiątych XIX wieku Wola Niżna liczyła około 540 mieszkańców.
Jeszcze przed drugą wojną światową ziemie te należały do biskupstwa. Ich zarządca, mieszkający w Posadzie Jaśliskiej, przyjeżdżał tu raz na jakiś czas aby sprawdzać stan swych pól. Na samym początku drugiej wojny światowej polskie wojsko przygotowywało na terenie wsi zasdzkę, ale do poważnych walk nie doszło. Za czasów okupacji mieszkańcy przemycali na Słowację naftę, spirytus i sól, do kraju natomiast "importowali" cukier, zboże i skóry.
W roku 1945 zaczęły się wysiedlenia. Zaczęto wywozić łemków na wschód, poza tymi którzy przebywali w Ameryce (chociaż nawet ci musieli się przenieść dwa lata później...). Do opuszczonych zabudowań przenieśli się Polacy z Jaślisk i Posady (co ocaliło zabytkową zabudowę).
Dzisiaj:
Dzisiaj Wola Niżna ma 300 mieszkańców. Ślady historycznej zabudowy to obecnie kilka chat, pozostałości po częściach gospodarczych dawnych chałup oraz kilka spichleży. We wsi znajdują się dwa domy, zbudowane z kamienia, które powstały w okresie międzywojennym, a wznieśli je łemkowie, którzy powrócili z Ameryki. W centrum znajduje się dobrze zachowana cerkiew (wyżej wspomniana), murowana z kamienia, otynkowana i trójdzielna. Ikonostas jest częściowo rozebranu, a jego fragmenty znajdują się w muzeum w Sanoku. Obok cerkwi znajdują się ruiny kamiennej kaplicy z widoczną nad wejściem datą 1858. Oprócz tego znajduje się we wsi jeszcze jedna kaplica stojaca obok szkoły - wzniesiona w 1902 roku pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela. W Woli Niżnej znajdują się także dwa cmentarze: jeden na zachód od cerkwi, obok niej, a drugi ok. 300 m. na wschód od cerkwi.
|
|
|