Surowica


Surowica była małą łemkowską wsią położoną u ujścia potoku Moszczaniec do Wisłoka. Dziś po wsi nie pozostał żaden ślad, poza cerkwiskiem niedostrzegalnym dla przypadkowego wędrowca i przydrożnynmi krzyżami, jakże popularnymi w tych okolicach.



Historia:
O historii Surowicy nie wiemy zbyt wiele. Jedno jest pewne - jest to jedna z najstarszych wsi w Beskidzie Niskim. Wzmianki o niej pochodzą z 1361 roku, kiedy to wspomniana była w dokumencie lokacyjnym Wisłoka Wielkiego (pod nazwą Surowicze). Mimo iż w 1523 roku liczyła ona już 13 gospodarstw, to przywilej lokacyjny nadany został dopiero w 22 czerwca 1549 roku. Otrzymali go zamieszkali już wówczas we wsi bracia Waśko i Miśko, a dokument wydał starosta sanocki Piotr Zborowski. Wieś należała zatem do dóbr królewskich. Nazwa osady pochodzi od tego, iż zakładano ją na "surowym korzeniu", czyli na świerzo wykarczowanym terenie.
W 1785 roku Surowica liczyła 264 grekokatolików i 19 żydów. Wieś była też siedzibą parochii obejmującej Moszczaniec i Darów. Sto lat później osada liczyła już 503 grekokatolików i jedną rodzinę żydowską.
W 1910 roku we wsi wzniesiono cerkiew pod wezwaniem Zaśnięcia Bogurodzicy, na miejscu starej świątyni, o której nie zachowały się żadne informacje. Nowa cerkiew była podobno bardzo piękna. Bryłę miała podobną do cerkwi w Daliowej.
W 1931 roku wieś liczyła 506 osób i 78 gospodarstw; zajmowała powierzchnie prawie 11 kilometrów kwadratowych. Wiadomo, że Łemkowie z Surowicy utrzymywali dobre stosunki z okolicznymi wsiami, a także z częściowo polską Posadą Jaśliską.
Wszyscy mieszkańcy zostali po wojnie wysiedleni, a miejscową cerkiew rozebrano. Zachowała się jedynie XVI-wieczna ikona Chrystusa Pantokratora, która znajduje się w Muzeum Historycznym w Sanoku.

Dzisiaj:
Jednym ze śladów po wsi jest położone na wschodnim brzegu potoku Moszczaniec, 200 metrów od jego ujścia, cerkwisko. Nie zachowały się żadne fundamenty, miejsce można rozpoznać jedynie po grupie wysokich lip. Na skarpie po drugiej stronie potoku znajdują się pozostałości cmentarza z nagrobkami z poczatku XX wieku.