|
Świątynia wybudowana została dzięki staraniom biskupa Aleksandra Antoniego Fredry. Budowa rozpoczęła się w 1724 roku, a zakończyła wg części źródeł w 1750 roku lub 1765 roku. Na pewno, na podstawie lustracji przeprowadzonej na życzenia biskupa Wacława Sierakowskiego, w 1747 roku kościół nie był jeszcze ukończony. Po wybudowaniu nadano mu wezwanie św. Katarzyny Aleksandryjskiej.
Wcześniej w tym miejscu stała drewniana świątynia p.w. św. Stanisława. Bita gontem, została wzniesiona w 1529 roku. Prawdopodobnie jeszcze wcześniej w Jaśliskach istniał jakiś kościół, gdyż miasteczko od początku swojego istnienia posiadało własną parafię rzymsko-katolicką (erygowana w 1366 roku).
W roku 1912 świątynia została rozbudowana - połączono nawę z dzwonnicą , zmodernizowano dach i podwyższono mury. Z tym okresem istnienia jaśliskiej parafii nieodłącznie wiąże się postać błogosławionego Józefa Pelczara. Obecnie jest to późnobarokowy kościół jednonawowy, z dwoma kaplicami bocznymi. Nawa jest szersza i wyższa niż prezbiterium. Wybudowano go na osi północ-południe, prezbiterium zwrócone jest na południe, zaś front, z wieżą opartą na planie kwadratu, na północ. W dzwonnicy zawieszone są dwa zabytkowe dzwony: z 1601 roku ufundowany przez miejscowego proboszcza Mikołaja z Trześniowa (o tonie między Gis i A) oraz mniejszy i młodszy - z 1636 roku (o tonie D). Trzeci dzwon (o tonie między E i F) został dowieszony w 1904 roku.
Kaplica wschodnia jest p.w. Matki Bożej Różańcowej. W kaplicy zachodniej - św. Anny - znajduje się obraz św. Tekli, który, jak stwierdza napis, w cudowny sposób ocalał z pożaru plebani w 1771 roku. Na ścianie tęczowej umieszczono barokowy krucyfiks z I połowy XVII wieku.
Ołtarz główny, o cechach późnobarokowych oraz rokokowych, wykonano z drewna lipowego w 1765 roku. W tym ołtarzu znajduję się, uchodzący za cudowny obraz Matki Bożej Jaśliskiej Królowej Nieba i Ziemi. Przedstawia Matkę Bożą w półpostaci, trzymającą na lewym ręku Dzieciątko, prawą przytrzymującą smukłe berło. Obraz namalowany jest na desce, sygnowany: "Anno Domini 1634 Petrus Raphael Burnathowicz pintix de Brzozów", z umieszczonym u dołu napisem po łacinie: "Virginis in gremio tener ecce recumbit Jesus cui caeli domus - alta tronus qmterra scabelle" - co oznacza: "Oto spoczął na łonie dziewicy miłujący Jezus, którego domem jest niebo, niebiosa są mu tronem, a ziemia podnóżkiem". Najprawdopodobniej Piotr Burnatowicz był tylko konserwatorem obrazu, który powstał wcześniej. Jedna z hipotez mówi, że powstał on w XV wieku w szkole krakowskiej albo nowosądeckiej. Druga podaje, że obraz powstał na terenach dzisiejszej Słowacji i został przeniesiony do Jaślisk podczas wojen husyckich, co miało uchronić go przed profanacją czy zniszczeniem. W jaśliskiej świątyni obraz znalazł się prawdopodobnie na początku XVII wieku i już wówczas otaczany był kultem. Znajdował się początkowo, jeszcze w kościele p.w. św. Stanisława w wschodniej nawie. Później, w trakcie lustracji biskupa Sierakowskiego, na polecenie wizytatora przeniesiono, cieszący się dużym kultem, obraz do kaplicy różańcowej. W 1756 roku kościół otrzymał znaczne sumy od hrabiny Pethejowej ze Stropkowa, właścicielki Turan nad Ondawą, na konserwacje obrazu o ołtarza. Wreszcie, pod koniec XVIII wieku, wizerunek Matki Bożej z Jaślisk umieszczono w ołtarzu głównym. Obraz posiada srebrną sukienkę pozłacaną wykonaną w 1765 lub 1766 roku. Obraz koronował w czerwcu 1997 roku papież Jan Paweł II, podczas mszy w Krośnie.
|
